Para disa ditësh u hap në qytetin White Plains afër Nju Jorkut ekspozita e piktorit Astrit Tota. Merrnin pjesë artëdashës dhe personalitete të diasporës shqiptare në Amerikë. Shumë miq e të ftuar erdhën të shikonin këtë ekspozitë të suksesshme të piktorit që shënoi një arritje jo vetëm për të por edhe për komunitetin shqiptar që përfaqësohet me dinjitet me vlerat intelektuale të një artisti të brezit të vjetër.

Punimet e kësaj ekspozite ishin të ndara në disa gjini ku spikasnin veçanërisht portretet e realizuara me mjeshtëri. Në trajtimin e figurave historike dallohej veçanërisht puna e kujdesëshme me kapjen e karaktereve në një plastikë volumore që theksonte dramaticitetin e tyre. Ndër to spikasin portreti i poetit kombëtar Naim Frashërit me ngjyra të ngrohta dhe Ismail Qemali me një trajtim klasik. Gjithashtu i veçantë është edhe portreti i heroit kombëtar Gjergj Kastrioti i realizuar me laps mbi letër ku ndjehet forca e një vizatimi të guximshëm që i shkon bukur qëndrimit të trimit legjendar. Për t’u theksuar është që ky portret i zmadhuar në pankarta të mëdha ka qenë në ballë të demonstratave dhe protestave të organizuara nga shqiptarët në Nju Jork kundër genocidit serb në Kosovë. Kjo na sjell edhe një herë ndër mend forcën e madhe që arti ka, duke përcjellë mesazhe të atdhedashurisë dhe hisotrisë kombëtare. Midis veprave dalloheshin edhe figura të shquara të diplomacisë si Rauf Fico, ambasadori legjendar që shpëtoi mijëra kosovarë nga dëbimi në vitet 1930. Të punuara me një gamë të gjerë ngjyrash dhe me një teknikë të admirueshme këto vepra të godisnin me gjetjet kompozicionale dhe shkrirjen e penelatave të kujdesëshme me vërtetësi dhe realizëm.

Pjesë e kësaj ekspozite ishin edhe shumë peizazhe të realizuara me mjeshtëri, ku kombinimi i ngjyrave të kujtonte piktorët impresionistë me të verdhat indiane të vjeshtës së shfaqur në shumë prej tyre. Ngjyra të sinqerta, të thjeshta por të vendosura me një estetikë të pjekur në vite e cila tashmë i qëndron besnike veprës së piktorit që me stilin e tij duket sikur na tërheq drejt natyrës, në fushat e Shënavlashit, apo në pamjet e Qeparoit, Borshit, Beratit, Shkodrës, buzë Drinit por edhe në kthesat e Vjosës, peizazhet kanë një frymëmarrje ku ndihet era e luginave dhe maleve të vendlindjes. Me një trajtim herë në gama blu e herë me ndriçime të forta të verdha në varësi të kushteve atmosferike, këto vepra janë një pasqyrim besnik i vendeve dhe pamjeve që ato shpërfaqin.

Nuk mungonin edhe pamje të vendeve në SHBA, si peizazhi në Centrak Park i realizuar në vitin 1997 kohë kur kullat binjake ende ishin në këmbë, një remineshencë e historisë por edhe e kohës që kalon.

Nga Andis Gjoni

Nju Jork 6 Dhjetor 2021